آيا مي دانيد ورزش تاثير بسيار زيادي از طريق کنترل قند خون در بهبود بيماران ديابتي دارد؟ بيماران ديابتي ( 1 و 2 ) چه ورزش هايي بايد انجام دهند؟
ورزش در درمان ديابت بسيار مؤثر است زيرا نه تنها باعث پايين آوردن قند خون و کاهش مقاومت بدن به انسولين ميشود؛بلکه خطربيماريهاي قلبي و عروقي و نياز به دارو در ديابت نوع دو(ديابت غير وابسته به انسولين)را کاهش ميدهد.در ديابت نوع دو،ورزش تا حدود زيادي باعث افزايش حساسيت سلولها نسبت به انسولين و کاهش مقاومت به انسولين مي شودو از آنجايي که اين حساسيت ايجادشده به انسولين 48 ساعت بعد از ورزش ازبين ميرود تکرارورزش در دوره هاي منظم براي کاهش مقاومت به انسولين در ديابت نوع 2 لازم است.ورزش همچنين از اثر هورمونهاي ضد انسولين مي کاهد و باعث بهبود کنترل کلوگز بدن مي شود .
ديابت نوع اول که در جريان آن يا انسولين توليد نمي شود يا به مقدار اندک توليد ميشود.
ديابت نوع دوم که در جريان ان انسولين توليد مي گردد ولي بدن نمي تواند از آن استفاده کند .
ديابت حاملگي
اختلال در تحمل گلوکز
تمرينات هوازي نياز به انسولين را کاهش مي دهد
تحقيقات انجام شده بر روي بيماران ديابتي نشان ميدهد که ورزش نقش مهمي در بهبود سلامت افراد ديابتي دارد ورزش؛کلوگز و کليگوژن را در داخل ماهيچه هاي بدن مي سوزاند و در حين و بعد از ورزش قند خون وارد ماهيچه ها مي شود و سطح کلوگز و کليگوژن را به حد طبيعي مي رساند. همچنين وجود برنامه هاي منظم ورزش در بيماران ديابتي عکس العمل شديد انسولين را از بين ميبردچون به عضلات و کبد عادت داده ميشود که کليگوژن بيشتري ذخيره کنند.
ديابت نوع دو،ورزش تا حدود زيادي باعث افزايش حساسيت سلولها نسبت به انسولين و کاهش مقاومت به انسولين مي شودو از آنجايي که اين حساسيت ايجادشده به انسولين 48 ساعت بعد از ورزش ازبين ميرود تکرار ورزش در دوره هاي منظم براي کاهش مقاومت به انسولين در ديابت نوع 2 لازم است
و همچنين در ورزشهاي درازمدت مشاهده مي شود که حساسيت سلولها به انسولين افزايش مي يابد که اين امر در بهبود وضعيت بيماران ديابت به خصوص بيماران ديابت غير وابسته به انسولين با اهميت است.يک برنامه صحيح کنترل بيماري قنددر بيماران ديابتي غير وابسته به انسولين به کاهش وزن اين بيماران کمک مي کند.کاهش وزن بر اثر ورزش باعث کاهش بافت چربي مي شود بنابر اين مقاومت به انسولين در سلولها کاهش و به اين ترتيب مصرف داروهاي خوراکي پايين اورنده قند خون کم مي شود
پزشکان اعتقاد دارند ورزش بيماران ديابتي بايد به صورت هوازي باشد .تمرينات هوازي به تمريناتي گفته ميشود که با مصرف اکسيژن توأم باشد.بهترين تمرين هوازي دويدن در مسافتهاي طولاني و با آهنگ آرام است و اين تمرينات شامل اسکي؛صحرانوردي؛شنا؛دويدن آرام؛دوچرخه سواري؛پياده روي است.امروزه محققان دريافته اند که استراحت بيماران ديابتي کار نادرستي است.مطالعات نشان داده که استراحت بر روي تخت حد اقل به مدت 7 روز باعث اختلال در متابوليسم قند خون مي شود
ورزش و ديابت نوع اول
بررسي ها روي اثر ورزش در افراد بالغ مبتلا به ديابت نوع 1 نتايج مثبتي داشت،بررسي کاستيل و همکارانش در يک گروه 12 نفري مبتلا به ديابت نوع 1 و مقايسه آنان با گروه شاهد و سالم پس از 10 هفته دوي استقامت نشان داد که غلظت قند خون ناشتا کاهش يافته بود.افراد مبتلا به ديابت نوع 1 پس از تمرينات بدني حساسيت بيشتري نسبت به انسولين تزريق شده نشان دادند
در مطالعه با کوبسن و همکارانش يک کاهش 12 درصدي در مقدار انسولين تجويري بيماران مورد مطالعه را ثابت کرد
به نظر مي رسد افزايش حساسيت انسولين به تعداد جلسات ورزشي و شدت ورزش وابسته باشد.ورزشهاي شديد و سخت نهايتا براي 24 ساعت نياز به انسولين را کاهش مي دهندولي تمرينات مستمر و مداوم با شدت متوسط براي چند روز اثرات خود را در اين زمينه به صورت پايدار نشان مي دهند .برداشت ،انتقال و متابوليسم گلوکز بعد از ورزش افزايش مي يابد و گاهي تا 48 ساعت پس از اخرين جلسه تمرين ادامه مي يابد.
توصيه هاي عمومي فعاليت ورزشي ويژه ديابت نوع اول
| نوع |
هوازي:پياده روي،دوي نرم،دوچرخه سواري،اسکي، قدرتي:برنامه هاي تمريني دوره اي با استفاده از وزنه هاي سبک با 10 تا 15 تکرار |
| شدت |
60 تا90 درصدحداکثر تواتر قلبي يا 50 تا 85درصد حداکثر اکسيژن مصرفي |
| مدت |
20 تا 60 دقيقه علاوه بر 5 تا 10 دقيقه براي گرم کردن و سرد کردن |
| دفعات |
روزانه براي اطمينان از کنترل مطلوب گلوکز خون |
ورزش در ديابت نوع 2
ارزش منحصر به فرد تمرينات ورزشي در افراد مبتلا به ديابت نوع 2:
توانمند شدن عظلات اسکلتي در برداشت گلوکز ،بدون آنکه نياز به انسولين داشته باشند.اين پاسخ براي عظلاتي که فعاليت ورزشي دارند جنبه اختصاصي دارد و به عظلات ديگر سرايت نمي کند.اگر تمرينات ورزشي از نظر مدت و شدت کافي باشند اين ويژگي مي تواند براي يک دوره زمان طولاني حفظ شود
اثرات و فوائد درماني ورزش در افراد مبتلا به ديابت نوع 2
*کاهش سطح گلوکز و انسولين خون
* بهبود پاسخ ترشح انسولين به محرکهاي خوراکي گلوکز
* بهبود حساسيت محيطي و کبدي نسبت به انسولين
*افزايش سطح سلامت بدن
* بهبود وضع چربي خون و کاهش فشار خون
*بهبود وضعيت رواني
توصيه هاي عمومي فعاليت ورزشي ويژه ديابت نوع 2
همانند ديابت نوع اول است فقط تعداد دفعات تمرين 3 تا 5 بار در هفته مي باشد
رژیم غذایی برای رفع چاقی شکمی